Emoties tonen op kantoor, ten overstaan van collega’s: we doen het liever niet. Maar, zeggen arbeidspsychologen, een huilbui of woedeaanval hoeft helemaal niet desastreus te zijn. Mits goed gedoseerd.
Gijs van der Sanden
In een van de afleveringen van Mad Men neemt Joan Holloway, de strenge officemanager van het reclamebureau Sterling Cooper, een pas aangenomen secretaresse apart. ‘Je was aan het huilen in de kantine’, spreekt zij haar toe. ‘Dat heb ik je duidelijk verboden. Het is slecht voor de moraal op kantoor.’ Er is volgens Joan maar één plek om te huilen als het werk je te veel wordt. ‘Je eigen appartement.’
In de jaren zestig, waarin Mad Men zich grotendeels afspeelt, werd emoties inhouden op de werkvloer nog als een deugd gezien, als het toonbeeld van zelfbeheersing en professionaliteit. En niet alleen op de werkvloer, ook daarbuiten.
De tijden zijn, gelukkig, veranderd. Van Steve Jobs was bekend dat hij geregeld huilde in het bijzijn van zijn werknemers bij Apple. Ook Sheryl Sandberg, chief operating officer bij Facebook, is open over haar huilbuien tijdens kantooruren. Tijdens een speech voor studenten van de Harvard Business School zei ze: ‘Werk is even zakelijk als persoonlijk. Ik probeer te allen tijde mezelf te zijn.’
Cijfers bevestigen dat huilen op het werk helemaal niet ongewoon meer is. Een vorig jaar afgenomen vragenlijst van detacheerder Accountemps onder zo’n duizend werknemers en ruim tweeduizend leidinggevenden, laat zien dat vier op de tien werknemers weleens op de werkvloer hebben gehuild. Driekwart van de leidinggevenden vertelde het absoluut geen probleem te vinden als het een keer gebeurt.
Geen robots
Maar welke etiquetteregels er op dit gebied precies gelden, blijft voor de meeste mensen onduidelijk. In het onlangs verschenen boek No Hard Feelings: The Secret Power of Embracing Emotions at Work proberen de Amerikaanse schrijvers Liz Fosslien en Mollie West Duffy de werknemer te gidsen door het hedendaagse kantoorleven. Hun boodschap: emoties tonen op de werkvloer mag best, al zijn timing, context en de manier waarop je ze toont van belang.
Daar is arbeidspsycholoog Tosca Gort, die het grootste coachbedrijf van Nederland leidt, het mee eens. ‘Mensen zijn geen robots, we hebben een levendig gevoelsleven en soms komen die emoties nu eenmaal naar buiten.’ Emoties hebben een duidelijk evolutionair doel, vertelt ze. ‘We geven er een signaal mee af over hoe we ons voelen. Als je in huilen uitbarst tijdens een pittig evaluatiegesprek met je leidinggevende, dan communiceer je: hier is een grens bereikt.’
Dat kan heel effectief zijn, vervolgt Gort. ‘Misschien ging je baas te ver of heb je gewoon zo’n rotdag dat je het allemaal even niet aankunt. Je leidinggevende moet wel heel weinig empathie hebben als hij daarna doorgaat met kritiek leveren.’
Maar opgepast: het effect neemt af naarmate de frequentie toeneemt. ‘Als je iemand bent die bij het minste of geringste in huilen uitbarst, denken mensen na verloop van tijd: heb je die weer’, waarschuwt Gort. ‘Simpel gezegd: zo’n collega wil je niet zijn.’ Anders is het als je in de meeste gevallen geen krimp geeft. ‘Als het je dán een keer overkomt, denken je collega’s: goh, er is echt iets aan de hand.’
Van Steve Jobs was bekend dat hij geregeld huilde in bijzijn van collega’s
Woede-uitbarstingen
Hetzelfde geldt voor woede-uitbarstingen. Gort: ‘Een manager die voortdurenddriftbuien heeft, wordt op denduur niet meer serieus genomen. Maar als een normaal gesproken heel vriendelijke en meegaande baas ineens ziedend wordt, staat iedereen meteen op scherp.’
Dat emoties tonen op de werkvloer geen taboe meer is, past in een bredere maatschappelijke trend waarin kwetsbaarheid steeds meer als een kracht wordt gezien. Kijk daarvoor alleen al naar het succes van Brené Brown. De TED Talk van de Amerikaanse hoogleraar maatschappelijk werk, met de titel The Power of Vulnerability, werd zo’n twintig miljoen keer bekeken. Ze schreef er een gelijknamig boek over, dat een bestseller werd.
Jaloezie vertelt je veel
Volgens Gort kunnen emoties je een hoop vertellen. ‘Neem jaloezie: dat is typisch zo’n emotie die we het liefst wegdrukken. Maar als ik iemand coach die niet goed weet wat hij wil in zijn carrière, vraag ik altijd als eerste: waar ben je jaloers op? Jaloezie zegt veel over je verborgen verlangen en ambities.’
Over jaloezie gesproken: als je stikjaloers bent op een collega die er met jóúw promotie vandoor is gegaan, kun je daar volgens Gort best open over zijn. ‘Maak er een grapje van. Geef je collega een schouderklopje en zeg: “Lucky bastard.” Dat geeft de ander de kans om te zeggen: “Ik had het jou ook gegund.” Dan is de lucht meteen geklaard.’
Emoties hoeven we dus niet meer uitsluitend achter gesloten deuren te beleven, zoals in de tijd van Mad Men. Maar, stellen Liz Fosslien en Mollie West Duffy in hun boek, we mogen best wat minder emotioneel betrokken zijn bij ons werk. ‘Te veel waarde hechten aan je werk is ongezond’, schrijven ze. Hun advies: probeer je werk wat minder belangrijk te maken. ‘Zodat je niet gaat hyperventileren voor een presentatie of zelfs nog door je werk wordt achtervolgd als je de Machu Picchu aan het beklimmen bent.’ Werk is uiteindelijk ook maar werk: niets om ondersteboven van te raken.
Lees meer in FD Persoonlijk, het weekend magazine van Het Financieele Dagblad over mensen, cultuur, lifestyle, reizen, carrière en personal finance.
