Schrijf een lijstje met jouw persoonlijke prioriteiten

De factoren die zorgen voor een goede – of slechte – sfeer op het werk zijn vrij universeel. Conflicten zijn schadelijk, complimenten zijn stimulerend, bijvoorbeeld. Maar er zijn ook dingen die persoonlijk verschillen, zegt arbeidspsycholoog Gort, eigenaar van Gort Coaching, een bureau met ruim vijftig loopbaancoaches. „Wij adviseren cliënten altijd om een top drie te maken van dingen die ze écht niet willen.” Wie weet vind je het bijvoorbeeld ontzettend vervelend om ‘s avonds voor je werk gebeld te worden. Of word je juist kriegel wanneer het hele kantoor stipt om vijf uur vertrekt. Gort: „Dit zijn de dealbreakers waar je extra op gaat letten tijdens je verdere onderzoek.”

Bekijk ranglijsten van de beste werkgevers

De jaarlijkse ranglijsten van ‘beste werkgevers van Nederland’ zijn handig om organisaties met een goede sfeer uit te pikken. Dit soort lijsten, onder andere opgesteld door de onderzoeksbureaus Effectory en Great Place to Work, zijn grotendeels gebaseerd op anonieme enquêtes onder het personeel. Zo weet je meteen wat je toekomstige collega’s van de baas vinden. Maar let op: werkgevers die onder een bepaald niveau scoren worden niet op de lijst opgenomen. De bureaus willen namelijk nog een keer langs mogen komen. Bovendien doen lang niet alle organisaties mee aan dit soort onderzoeken.

Lees beoordelingen op internet

Net als hotelkamers en restaurants, krijgen ook werkgevers online beoordelingen. Op de website Glassdoor staan bijvoorbeeld duizenden beoordelingen. Neem Shell, dat 3,7 sterren scoort op een schaal van 5. Een huidige ‘senior service manager’ in Den Haag noemt als pluspunten het goede salaris en de goede groeimogelijkheden, en als minpunt dat beslissingen lang duren. Een voormalig Shell-medewerker roemt de internationale kansen, maar waarschuwt dat de organisatie wel erg politiek is. Glassdoor heeft vooral veel informatie over grote en middelgrote werkgevers, en geeft inzicht in salarissen.

Praat met iemand die er werkt, of heeft gewerkt

Een vruchtbare bron van informatie is iemand die bij de organisatie werkt, of heeft gewerkt. „Probeer bijvoorbeeld een connectie te leggen via LinkedIn”, adviseert Gort. „Let er ook op dat binnen grote bedrijven de sfeer per afdeling sterk kan verschillen, dus zorg ervoor dat je iemand spreekt die zit, of zat, waar jij wilt zitten. Wees beleefd. Betaal de koffie of de lunch. Die persoon maakt tenslotte tijd voor jou.”

Vraag naar de sfeer tijdens je sollicitatiegesprek

Komt het tot een sollicitatiegesprek? Gebruik die kans om concrete vragen te stellen over de sfeer, zegt Mayke Buiting, loopbaancoach bij Gort Coaching. Je mag daarbij best doortastend zijn, vindt ze. Vraag bijvoorbeeld hoe je gesprekspartners hun organisaties op een schaal van nul tot tien beoordelen op het gebied van openheid, gezelligheid, elkaar steun geven. Buiting: „Werksfeer is een onderwerp om over door te vragen. Al is de baan inhoudelijk nog zo interessant, als de organisatie niet bij je past is dat een stressfactor van jewelste.”

Voelt het ongepast direct te vragen naar de sfeer? Je kunt vooraf slimme vragen bedenken om het toch te peilen, gebaseerd op de ‘dealbreakers’ uit je voorbereiding.

Ontdek hoe er met fouten wordt omgegaan

Veelzeggend is hoe organisaties reageren op fouten, zegt Pieter Schoe, eigenaar van Team4Teams, een coachingsbureau dat zich richt op het verbeteren van de sfeer en samenwerking binnen bedrijven. „Worden fouten genegeerd, bestraft of aangegrepen om samen iets van te leren? Dat laatste zorgt voor een prettige sfeer”, zegt Schoe. „De fout moet centraal staan, niet de persoon die de fout maakte. Op die manier komen problemen meteen op tafel en wordt onmiddellijk besproken hoe de fout de volgende keer voorkomen kan worden.”

Loop een dagje mee

Sta je op het punt om een contract te tekenen (en misschien wel je huidige baan op te geven), maar weet je nog steeds niet zeker hoe de sfeer er is? Vraag dan of je een paar uren, of zelfs dagen, mee mag lopen. Al was het maar een keertje langskomen tijdens de lunch. Door te observeren leer je al heel veel over de sfeer. Maar pas wel op: andersom word jij ook bekeken.