Vriendschap op de werkvloer is cruciaal voor je geluk, maar lang niet haalbaar voor iedereen. Als manager, CEO of ondernemer kan het best moeilijk zijn om persoonlijk contact te maken met je collega’s, schrijft The Atlantic. Organisatiepsycholoog Tosca Gort vertelt hoe je eenzaamheid in je werk oplost.
‘Uneasy lies the head that wears a crown’, het zijn de beroemde woorden die Henry IV spreekt in het gelijknamige toneelstuk van Shakespeare. De zin doet vermoeden dat regeren of leidinggeven een eervolle, maar vooral zware en eenzame baan is. Je hoeft geen koning te zijn om isolatie te ervaren in je werk. Als manager, directeur of CEO draag je de meeste verantwoordelijkheid en heb je minder gelijkgestemden om je heen. Een kletsje bij de koffieautomaat zit er dan wel in, maar een persoonlijke connectie blijft vaak uit.
Collega’s en werkgeluk
De gevoelsmatige afstand tot je werknemers is misschien wel part of the job, maar volgens The Atlantic zijn vriendschappen op werk hartstikke belangrijk voor je geluk. Een onderzoek van Future Workplace laat zien dat 70 procent van de mensen vriendschap zien als het belangrijkste ingrediënt voor een gelukkig werkleven. 58 procent van de mensen zou een beter betaalde baan afwijzen als dat betekent dat ze minder goed kunnen opschieten met hun nieuwe collega’s.
“’Succesvolle mensen en leiders willen een stapje verder gaan dan anderen’
Dat ziet arbeids- en organisatiepsycholoog Tosca Gort ook terug in de praktijk: “In veel loopbaantrajecten komt het naar voren. ‘Ik wil eigenlijk een andere baan, maar mijn collega’s zijn zo leuk’, hoor je dan.” De band met je collega’s is vaak de reden om een bedrijf wel of niet te verlaten. Die vriendschappen vind je terug in heel veel lagen van een bedrijf of organisatie, volgens Gort. Tijdens de borrel na werk leren collega’s elkaar beter kennen op persoonlijk vlak, maar ook het inhoudelijk sparren over werk verbindt mensen.
Eenzaam aan de top
Voor de hoogste bazen is het moeilijker om verbinding te vinden, schrijft The Atlantic. Zij lopen vriendschappen op werk vaker mis. Als hoofd van een bedrijf wil je autoriteit uitstralen en ben je daarom misschien minder geneigd persoonlijke dingen te delen. Maar ook op het gebied van inhoud zijn er geen collega’s die zich volledig in jouw functie en verantwoordelijkheid herkennen. Volgens Amerikaans onderzoek voelt de helft van de CEO’s zich eenzaam op werk, iets wat hun prestaties niet altijd ten goede komt. Die eenzaamheid komt overigens niet door een gebrek aan ontmoetingen met andere mensen, als leidinggevende heb je een agenda vol met meetings en afspraken. Maar echt een persoonlijke connectie maken, is andere koek.
Het is een bekend probleem dat volgens Gort de ‘stand-alone positie’ wordt genoemd. Maar lang niet iedereen is ongelukkig met die eenzame positie, legt ze uit. “Bij sommige mensen past het juist goed. Die mensen zijn ook met een reden zo succesvol geworden.” Als je helemaal naar de top bent geklommen, is dat vaak een lange weg geweest. Daar heb je bepaalde kenmerken voor nodig. Gort: “Leiders zijn vaak mensen die heel goed beslissingen kunnen nemen uit zichzelf, natuurlijk hebben ze ook anderen nodig, maar ze zijn zelf vaak zeker over hun doel.” Dat einddoel weegt niet voor iedereen binnen een organisatie even zwaar. De één vindt het superbelangrijk om tijd te hebben voor vrienden en hobby’s, maar voor de ander voelt dat juist leeg. “Beiden zijn oké.”
De top bereiken in je werk is vergelijkbaar met topsport, vervolgt de organisatiepsycholoog. “Daar moet je dingen voor laten. Veel mensen weten dat van tevoren en vinden dat niet erg.” Het is voor hen geen offer maar een middel om hun doel te bereiken. “Dat één man vroeger besloot om in een krakkemikkig schip naar Amerika te varen, is voor veel mensen absurd, maar het past bij de geest van succesvolle mensen en leiders. Altijd een stapje verder willen gaan dan anderen.” Mensen die de top bereiken gebruiken al hun energie daarvoor, anderen gebruiken een deel voor afleiding en ontspanning. Vrije tijd is niet voor iedereen de heilige graal.
Vind je gelijke
Die enorme drive en werklust zijn dus niet per se problematisch volgens Gort. Maar mocht je wel tegen die eenzaamheid aanlopen op werk, dan kun je heel veel uit peer groups halen. Dat kan best buiten je bedrijf om: “Er bestaan veel van dit soort groepen voor hogere managers en die zijn vaak ingericht op een specifieke overeenkomst. Voor HR-managers zijn er bijvoorbeeld groepen waar je wél in vertrouwen kan praten over de dingen waar je tegenaan loopt in je werk.”
“’Maandenlang thuiszitten is bijna onmenselijk’
“Het is echt de moeite waard om bij zo’n groep aan te sluiten”, zegt Gort. “Het is cruciaal om over je werk te praten, want het lucht niet alleen op, maar vergroot ook de kans op succes.” Kan dat niet met je directe collega’s, doe het dan met anderen. Als je niet meteen een groep vindt, waar jij jezelf tussen ziet, kan je ook een eigen groep beginnen. Door bijvoorbeeld een etentje te organiseren met een klein groepje mensen. Kijk naar mensen die op hetzelfde niveau werken. Zit jij in de directie van een grote bank, nodig dan mensen uit die zich herkennen in jouw werk. Mensen die dezelfde verantwoordelijkheid dragen en begrijpen waar jij mee dealt. Gort: “Als die ene belangrijke bobo komt, wees dan niet bang om ook die andere hoge pief uit te nodigen. Mensen vinden het meestal leuk om uitgenodigd te worden voor dat soort dingen en gaan er graag op in.” Je kan best met een groepje van vier beginnen en zien wat er gebeurt als jullie samenkomen en praten over werk.
Tips voor de thuiswerker
Of je nou hoog in de boom zit of niet, door het thuiswerken zullen veel meer mensen zich eenzaam voelen in hun werk. Dat kan veel nadelige gevolgen hebben, zegt Gort. “Er is nog niet veel onderzoek naar gedaan, maar ik verwacht dat mensen steeds minder productief zullen worden thuis. En ook het groepseffect van met elkaar sparren is nodig en bijna onmogelijk om digitaal na te bootsen.” Juist met thuiswerken moet je waken voor eenzaamheid en depressie, want mensen hebben contact nodig. “De ergste straf is niet voor niets de isoleercel, dus maandenlang thuiszitten is bijna onmenselijk.”
Als je echt niet een of twee dagen naar kantoor kan, probeer het dan digitaal op te vangen. “Met mijn bedrijf heb ik meteen afgesproken: om 8.00 uur ’s ochtends gaat zoom aan tot 18.00 uur ’s avonds en iedereen kan inbellen wanneer die daar behoefte aan heeft.” Je hoeft echt niet de hele tijd tegen elkaar te praten, je kan gewoon werken tussendoor. “Soms wordt er bij ons een grapje gemaakt of iemand de nietmachine even aan kan geven, maar juist die kleine sociale interacties zijn belangrijk.”
Als je merkt dat de situatie begint te trekken, kan je ook een digitaal intervisiegroepje opzetten, vervolgt de organisatiepsycholoog. “Begin bijvoorbeeld met één vast moment in de week waarop je eerlijk met elkaar bespreekt wat er niet goed gaat, waarom je een slechte dag hebt of gewoon even kletsen over wat je hebt gedaan.” Uiteindelijk bepaal je zelf waar de behoefte ligt en hoe je die probeert op te vangen. Je kan elkaar iedere dag zien via zoom, maar eens per week werkt weer voor anderen. Camera aan of uit. Tijd voor een persoonlijk vragenrondje, buikspierkwartier met je collega’s of een heidag in de duinen: alles kan. En als de baas er behoefte aan heeft, mag die daar ook best af en toe bij aansluiten.
LIZZY VAN HEES
