“Een burn-out leidt in veel gevallen tot blijvend hersenletsel.” Dat zegt Erik Matser, klinisch neuropsycholoog uit Helmond.
Het toenemende aantal burn-outs in Nederland kost de samenleving twintig miljard euro per jaar, stelt de neuropsycholoog. Hij baseert zich op eerder door OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) verstrekte cijfers. “In Nederland werkt ongeveer een op de vijf mensen niet, als gevolg van stress en een burn-out. Deze mensen zijn door een gebrek aan energie letterlijk te moe om te werken. Het gaat doorgaans om relatief jonge mensen,” zegt Matser tegen De Telegraaf.
Grootste crisis ooit’
Hij zegt dat de westerse wereld misschien binnenkort gebukt gaat onder de grootste crisis ooit. De oorzaak van deze crisis? Stress. “Als wij zo doorgaan hebben we geen atoombom nodig om onszelf volledig uit te roeien. We hebben een andere levensstijl nodig om een ramp te voorkomen,” aldus Matser.
Aanhoudende stress
Hoe ontstaat een burn-out? Volgens Matser heeft het allemaal te maken met de invloed van aanhoudende stress op de hersenen waardoor deze slechter gaan functioneren en het hersenweefsel kan veranderen. “De enige reden dat we deze ellende kunnen betalen is dat de economie er goed voor staat. Maar we hebben niet door wat de werkelijke ziekmaker is van onze jeugd. Mensen ontwikkelen door stress een hersendisfunctie en komen veelal nooit meer op de juiste manier terug.”
Goede balans tussen stress- en groeihormoon
Volgens de neuropsycholoog functioneren de hersenen het best bij een goede balans tussen het stresshormoon (het gaspedaal) en het groeihormoon (de rem). “Onze samenleving promoot het intrappen van het gaspedaal en negeert de rem waardoor veel jonge mensen uit balans raken en langdurend ernstig ziek worden.”
Aandacht voor disbalans
Wat moet er dan veranderen? “Er moet aandacht komen voor de hormonale disbalans en het disfunctioneren van het brein waardoor onze samenleving naar de ijsrots vaart. Er moet goed nagedacht worden over de transformatie van de oude papieren wereld naar de digitale wereld. Deze kost momenteel te veel jonge mensen te veel energie.”
Belangrijk is om een leven te ontwikkelen dat past bij je ‘mentale snelheid en je eigen unieke motivationele instelling’. “Vraag je zelf eens af in welke bedrijfscultuur je het best functioneert. Een boekhouder kan mislukken bij een bedrijf omdat hij niet in de cultuur past. Maar in een andere omgeving kan hij waarschijnlijk fantastisch functioneren,” aldus Matser.
Zó herken je een beginnende burn-out
Burn-out kan bij jong en oud voorkomen. Benieuwd hoe je een beginnende burn-out herkent? Lees het hier. En wanneer loop je risico? Tosca Gort, arbeids- en organisatiepsycholoog, legt uit. “Of je risico loopt op een burn-out hangt af van of je gezond moe bent of ongezond moe. Gezond moe ben je bijvoorbeeld na een dag hard werken, boodschappen doen, koken en daarna nog naar de sportschool. Je ploft moe maar voldaan op bed, slaapt goed en rust uit. Als deze situatie te lang duurt, kun je jezelf wel uitputten, maar bij een burn-out is er meestal ook iets anders aan de hand. Ongezond moe word je als je geestelijk uitgeput raakt doordat je bijvoorbeeld werk doet waarbij je op je tenen loopt. Als je te lang doorgaat met taken waarvan je geest uitgeput raakt en onvoldoende tijd neemt voor herstel, loop je risico op een burn-out, want deze vermoeidheid heeft méér hersteltijd nodig,” zo vertelde ze eerder aan Margriet.
Vier manieren om een burn-out te voorkomen
Er zijn volgens Gort vier wetenschappelijk bewezen methodes om een burn-out te voorkomen:
1. Lichaamsbeweging, liefst buiten, zoals wandelen of fietsen.
2. Schrijven: alles opschrijven waar je hoofd vol mee zit of to-do lijstjes maken.
3. Muziek luisteren die je in vervoering brengt, dat ontspant.
4. Iets nieuws leren, want dat leidt af van de stress én inspireert. “Hoe dan ook: zoek naar de essentie van wie je bent en zet liefdevolle stapjes naar die essentie,” aldus Gort.
