Lekker biertje na het werk of wijntje bij de lunch? Op de vrijmibo’s in het land wordt er soms stevig doorgedronken, maar deskundigen waarschuwen werknemers én werkgevers: pas op met alcohol op en rondom het werk.
De Universiteit Utrecht voert per september een alcoholverbod in tot 17.00 uur. Zowel medewerkers als studenten mogen alleen na kantoortijd nog een borrel nemen. De UU voert het universiteitsbrede beleid in omdat er nu te veel verschil was in afspraken.
Bij sommige faculteiten mocht er prima een biertje getapt worden om twaalf uur ’s middags. Anderen moesten wachten tot de klok vijf uur sloeg. Maar is het überhaupt verstandig om medewerkers toegang te geven tot alcohol? Daarover verschillen de meningen.
‘Controle is weg’
De wet geeft niet direct uitsluitsel. Bij wet is het niet verboden om drugs of alcohol te gebruiken op de werkvloer. Uiteraard is het wel verboden op het moment dat anderen in gevaar worden gebracht. Ieder bedrijf kan wel voor zichzelf regels opstellen over het verbod op onder invloed zijn onder werktijd of het gebruik van drank of drugs voor werktijd.
Doe het niet, adviseert Maddy Blokland van het Trimbos Instituut. “Alcohol wordt vaak geassocieerd met gezelligheid, maar het brengt veel schade mee. Het maakt je minder alert, de controle gaat eraf. Je wordt impulsiever en je neemt risico’s. Allemaal dingen die je op je werk niet wilt.”
‘Hypocriete relatie met drank’
Op naar de vrijmibo dan. “Daar is helemaal niets voor in geregeld in de wet”, zegt arbeidspsycholoog Tosca Gort. We hebben een rare, hypocriete relatie met drank, volgens haar. Alcohol is geen drug volgens de wet, maar door veel artsen en psychologen wordt het wel beschouwd als drug. “Met alcohol gaan we vaak soepel om, met andere drugs weer niet. Dat slaat nergens op. Als je als werkgever zegt: we gaan een blowtje doen, dan zou men dat heel vreemd vinden. Maar op vrijdag aan het bier wordt normaal gevonden.”
Dat is heel vreemd, volgens organisatiepsycholoog Peter Ambagtsheer. “Je hebt altijd te maken met een breed scala aan mensen, en een deel van hen kan zichzelf niet in bedwang houden.” Je kan als werkgever niet aan de ene kant alcohol aanbieden, terwijl je mensen ook ontslaat als ze over de schreef gaan, zegt hij. “Waar ben je dan als werkgever mee bezig als je drank aanbiedt”, vraagt hij zich af.
Risico’s te groot
Ambagtsheer heeft weinig tegen de informele borrelsfeer. Het is goed voor onderlinge relaties en je leert je collega’s snel kennen. “Er zijn absoluut argumenten te bedenken voor alcohol op of rondom het werk, maar die rechtvaardigen de nadelen geenszins. De gezondheids- en veiligheidsrisico’s zijn te groot en als werkgever moet je daar niet aan beginnen”, stelt Ambagtsheer.
Volgens Gort kan een biertje op zich weinig kwaad, mits het maar met mate ingenomen wordt. “Wat je zegt, hoe je doet, hoe je praat: al die dingen moet je onder controle hebben op en rondom je werk. Alcohol verdooft, en veel mensen gebruiken het als ontspanning aan het eind van een week hard werken. Als dat positief werkt en je doet het met mate is er geen probleem”, denkt Gort.
Werkgever moet regels maken
Alles staat of valt met de rechtlijnigheid van het beleid van de werkgever, meent Ambagtsheer. “Het moet duidelijk zijn: wie zich er niet aan houdt komt in de problemen. Soms verstoppen mensen hun gedrag achter een ‘cultuur’ die heerst”, zegt Ambagtsheer desgevraagd.
“Maar die cultuur is altijd een optelsom van het gedrag van de mensen die er werken”, zegt hij. “Wat ze er zelf van maken dus. Alcohol in combinatie met werk is heel lastig. Het kan alleen als duidelijk is wat de regels zijn en wat het gevolg is als iemand het bedrijf in diskrediet brengt of anderen in gevaar: einde arbeidsrelatie”, besluit Ambagtsheer.
Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Nedcar test medewerkers op drank en drugs, maar mag een bedrijf dat wel doen?
“Leidinggevenden hebben een erg belangrijke rol”, beaamt Blokland. “Zij zetten de bedrijfscultuur weg. Het is goed om het als bedrijf te hebben over de relatie met alcohol. Het opstellen van een goed beleid zorgt dat je erover nadenkt: wat willen we nu eigenlijk?”
En bij RTL Z?
Op de redactie van RTL Z en RTL Nieuws is dat beleid in ieder geval duidelijk: drank komt er niet in. “De verantwoordelijkheid van de journalistiek is zo groot dat ik vind dat alcohol niet thuishoort op de redactievloer”, licht hoofdredacteur Harm Taselaar het beleid toe.
“Van alcohol wordt niemand scherper, en we vinden het al moeilijk genoeg om geen fouten te maken zonder alcohol.”
Pepijn Nagtzaam
