Het klinkt zo mooi, een bedrijf oprichten samen met een goede vriend of vriendin. Toch kan de vriendschap flink op de proef worden gesteld als je moeilijke beslissingen moet nemen of te maken krijgt met de minder leuke kanten van het ondernemen. Het is daarom niet altijd even makkelijk om vrienden én zakelijke partners te zijn. Het kan dan gebeuren dat de droom als een zeepbel uiteen spat en dat niet alleen de vriendschap verloren gaat, maar ook het bedrijf.
In het boek The Founder’s Dilemmas beschrijft de Amerikaanse academicus Noam Wasserman een grootschalig onderzoek dat hij uitvoerde onder 10.000 startups op het gebied van technologie en life sciences. Hiervan werd 40 procent opgericht door vrienden. Het onderzoek toonde aan dat deze bedrijven minder kans van slagen hadden. Sterker nog, elke bijkomende vriendschappelijke connectie binnen het team verhoogde de kans dat een van de oprichters zou vertrekken met 30 procent.
Spelen met vuur
Wasserman geeft aan dat het bij het beginnen van een bedrijf heel prettig kan zijn een bevriend persoon aan je zijde te hebben. Maar eigenlijk is het spelen met vuur: ‘Het kan leiden tot een sterker team en een sterkere relatie maar het kan de boel ook helemaal opblazen.’
Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat de meest stabiele structuur voor het starten van een bedrijf een groep vreemden is, in plaats van collega’s, familie of vrienden (hoewel collega’s een stabielere structuur creëerden dan vrienden). Dit heeft te maken met het feit dat vreemden minder verwachtingen van elkaar hebben. Je hoeft je hierbij bijvoorbeeld geen zorgen te maken dat je de vriendschap in gevaar brengt op het moment dat je de ander moet aanspreken op fouten of problemen.
Veel vrienden hebben de neiging lastige gesprekken uit de weg te gaan omdat ze bang zijn dat ze daarmee de relatie schaden. Zeker in een zakelijke omgeving kan dit ernstige gevolgen hebben. ‘Ook de slechte scenario’s moeten besproken worden. Als je dat niet doet, vergroot je juist de kans dat die scenario’s zich voordoen’, aldus Wasserman.
Scheidingspapieren
Ook Tosca Gort, arbeidspsycholoog en oprichter van GORTcoaching, benadrukt het belang van communicatie: ‘Zorg dat je een systeem installeert waarmee je de dialoog op gang houdt. Samen een bedrijf beginnen en leiden, kan intenser zijn dan een huwelijk. Blijf daarom voortdurend in gesprek met elkaar.’ Volgens Gort mag geen onderwerp onbesproken blijven. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als een van de twee kinderen krijgt? Of als blijkt dat een van de vrienden minder ondernemingstalent heeft dan gedacht? ‘Zorg er daarom aan het begin al voor dat je met elkaar bespreekt – en vastlegt – hoe je uit elkaar wil gaan. De scheidingspapieren moeten in feite al klaar liggen’, aldus Gort. ‘Als je dit soort zaken nog niet kan bespreken, dan ben je er ook nog niet klaar voor om samen een bedrijf te beginnen.’
Hoewel Gort regelmatig bedrijven (en vriendschappen) ziet stranden door jaloezie en opgeblazen ego’s, is ze van mening dat het starten van bedrijf met een vriend heel goed kan werken, mits het op de juiste wijze wordt aangepakt. Niet alleen continue en open communicatie speelt hierbij een rol maar ook totale erkenning van de verschillen tussen de vrienden en het bieden van voldoende ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. ‘Als je dat allemaal goed op een rijtje hebt, kan het alleen maar in je voordeel werken om een bedrijf te beginnen met een vriend of vriendin. Eén plus één kan dan zelfs drie zijn’, aldus de arbeidspsycholoog.
Succesverhaal
Een voorbeeld van zo’n succesverhaal is Seepje, een bedrijf in natuurlijke was- en reinigingsmiddelen. De vrienden Jasper Gabriëlse (29) en Melvin Loggies (29) richtten de onderneming acht jaar geleden op. Ze kennen elkaar al vanaf hun vijftiende en Gabriëlse beschouwt Loggies als een van zijn allerbeste vrienden. Het idee voor Seepje ontstond tijdens een avondje ‘chillen’. ‘We keken naar een documentaire op tv en zagen een dame zeep maken van de schillen van een vrucht’, vertelt Gabriëlse. ‘Vanaf dat moment gingen bij ons de radartjes draaien.’ Helemaal in het begin reden de vrienden nog met een campertje naar de Rotterdamse haven om de schillen op te halen. Deze betaalden ze van hun studiefinanciering. ‘Vervolgens sloegen we alles op in de slaapkamer van Melvin’, zegt Gabriëlse lachend.
Dit soort acties liggen nu in het verleden. Gabriëlse en Loggies hebben samen een goedlopend bedrijf opgebouwd. Volgens Gabriëlse heeft hun vriendschap hier geenszins onder geleden: ‘Wij hebben hierin alleen maar positieve ervaringen. Er is eigenlijk nooit bonje, alles gaat in goed overleg. Natuurlijk wordt er weleens een kritische discussie gevoerd, maar dat hoort erbij.’
Tips
Gabriëlse is van mening dat ze, juist omdat ze goed bevriend zijn, alles durven te zeggen tegen elkaar. ‘Onze vriendschap is alleen maar verder doorontwikkeld’, zegt hij. Naast hun zakelijke relatie is er zelfs nog ruimte voor echt vriendschappelijk contact. Voor de lockdown gingen ze regelmatig een hapje eten of naar de sportschool. Daarbij hebben ze het dan dikwijls over zaken, maar dat vinden ze niet erg: ‘We vinden ons werk allebei heel leuk en er is altijd veel te bespreken. We vinden het juist wel fijn zo, het gaat gewoon vanzelf.’
Hij heeft nog wel een paar tips voor de mensen die overwegen ook een bedrijf te beginnen met een vriend of vriendin:
#1 Open zijn naar elkaar is het allerbelangrijkste. Blijf met elkaar praten. Wij houden standaard één keer in de maand een lange evaluatiesessie.
#2 Je moet de ander iets kunnen en willen gunnen. Wat dat betreft is het geven en nemen.
#3 Geef elkaar de ruimte om fouten te maken. Ondernemen is nu eenmaal vallen en opstaan.
#4 Maak keuzes in wie wat doet. Wij zijn allebei echte allrounders en heel ondernemend, maar het heeft geen zin om dingen dubbel te doen. Verdeel daarom in goed overleg de taken en verantwoordelijkheden.
#5 Zorg dat er ook ruimte blijft voor de vriendschap. Voor het behoud daarvan is het belangrijk dat je leuke dingen blijft doen als vrienden en dat je niet alleen maar samenwerkt als vrienden.
Dit artikel is geschreven door
Charlotte Post
Charlotte Post werkt als freelance journalist en tekstschrijver. Zij is afgestudeerd in de cognitieve psychologie aan de Universiteit van Leiden en werkt voor verschillende opdrachtgevers waaronder MT/Sprout, tijdschriften en kranten.
